Grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer komt vaker voor dan veel organisaties vermoeden. Het kan variëren van subtiele opmerkingen tot openlijke intimidatie. Voor leidinggevenden ligt er een belangrijke taak om de signalen tijdig te herkennen en een veilige werkomgeving te waarborgen. In deze blog leggen we uit wat grensoverschrijdend gedrag is, hoe je het herkent, en wat je als leidinggevende kunt doen.
Grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer omvat alle vormen van gedrag waarbij iemands fysieke, emotionele of sociale grenzen niet worden gerespecteerd. Dit kan op allerlei manieren tot uiting komen: van seksueel getinte opmerkingen en discriminerende grappen tot pestgedrag, intimidatie of het structureel buitensluiten van een collega. Het gedrag kan verbaal, non-verbaal of digitaal plaatsvinden en hoeft niet altijd openlijk of bewust te gebeuren. Ook subtiele handelingen zoals kleinerende opmerkingen, het negeren van iemands bijdrage of het maken van steeds dezelfde ‘grap’ ten koste van een collega vallen hieronder.
In de praktijk zijn er zeven vormen van grensoverschrijdend gedrag te onderscheiden: seksuele intimidatie, pesten, discriminatie, agressie of geweld, machtsmisbruik, sociaal buitensluiten en psychologische druk. Al deze vormen hebben één ding gemeen: ze creëren een onveilige werkomgeving waarin mensen zich niet meer vrij voelen om zichzelf te zijn of hun werk goed te doen.
Niet elk signaal van grensoverschrijdend gedrag is evenduidelijk. Zichtbare signalen zijn bijvoorbeeld schreeuwen, schelden of fysiekgeweld. Maar vaak begint het met subtiele opmerkingen of gedrag dat als‘grapje’ wordt verpakt. Als leidinggevende of HR-professional is het belangrijkom zowel de zichtbare als de minder zichtbare signalen te herkennen.
Subtiele signalen:
Zichtbare signalen:
Door deze signalen tijdig te herkennen, kun je als leidinggevende of HR-professional preventief optreden.
Het voorkomen en aanpakken van grensoverschrijdend gedrag op de werkplek is belangrijk. Als manager of werkgever ben je niet alleen verantwoordelijk voor de resultaten, maar ook voor de veiligheid en het welzijn binnen je team. Medewerkers nemen jouw gedrag als referentie: ze kijken naar jou als het gaat om sociale veiligheid. Wanneer je gedrag toelaat of negeert, geef je indirect een boodschap af: “dit mag hier.” Het is daarom belangrijk om proactief een cultuur te creëren waarin medewerkers zich veilig voelen om zich uit te speken. Dit betekent dat je ook ‘kleine’ signalen serieus neemt – want wat voor de één een onschuldige opmerking lijkt, kan voor een ander grensoverschrijdend en kwetsend zijn.
Wat kun je doen?
Training en ondersteuning kunnen helpen om signalen beter te herkennen en adequaat te reageren, zeker in situaties waarin emoties of spanningen oplopen. Bekijk bijvoorbeeld onze training Omgaan met agressie.
Zoals we al beschreven begint een open aanspreekcultuur bij vertrouwen en veiligheid. Dit zijn praktische stappen die ja als organisatie kunt zetten:
Herkenning is stap één, maar actie is minstens zo belangrijk. Wil je als leidinggevende of HR-professional leren hoe je effectief omgaat met grensoverschrijdend gedrag?
Bekijk onze training ‘Omgaan met grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer’ en leer hoe je signalen herkent, bespreekbaar maakt en een veilige cultuur versterkt.
Neem vrijblijvend contact met ons op. Onze ervaren adviseurs, consultants en trainers helpen je graag.